کانسپت رستوران رباتیک

رستوران‌های رباتیک به ایده‌ای نو در صنعت رستوران‌داری اشاره دارند که در آن فرایندهای آشپزی و سرویس با کمک ربات‌ها و سیستم‌های هوش مصنوعی صورت می‌گیرد. امروزه بسیاری از رستوران‌ها به دلیل کمبود نیروی انسانی و افزایش هزینه‌ها به دنبال خودکارسازی فعالیت‌های تکراری و پرهزینه هستند. در حقیقت طبق گزارش انجمن ملی رستوران‌های آمریکا، بازار جهانی خودکارسازی غذا تا سال ۲۰۲۶ به حدود ۲۸ میلیارد دلار خواهد رسید و ۴۷٪ از مدیران رستوران‌ها پیش‌بینی می‌کنند استفاده از تکنولوژی و اتوماسیون برای جبران کمبود نیروی کار به‌مرور افزایش یابد.

خودکارسازی در آشپزخانه‌های صنعتی می‌تواند مزایای متعددی داشته باشد: افزایش سرعت آماده‌سازی غذا، کاهش ضایعات و تضمین کیفیت یکنواخت هر وعده غذایی. برای مثال، مطالعات نشان می‌دهد «اتوماسیون آشپزخانه… می‌تواند کارایی را بهبود بخشیده، هزینه‌های نیروی کار را کاهش داده و تجربه کلی مشتری را ارتقا دهد». در این مقاله، ضمن معرفی تکنولوژی‌های کلیدی رستوران رباتیک، برندهای مهم جهانی و ایرانی فعال در این حوزه را بررسی می‌کنیم و مراحل عملی راه‌اندازی یک رستوران رباتیک را تشریح خواهیم کرد تا متقاضیان ایرانی بتوانند با دانش کافی وارد این عرصه شوند. تجهیزات آشپزخانه صنعتی راکار با تنوع بالا راه حل مشکلات آشپزخانه شما.

بیشتر بخوانید: لیست جامع کانسپت رستوران و کافه

فناوری‌های رستوران رباتیک

فناوری‌های کلیدی در رستوران‌های رباتیک عبارتند از ربات‌های خدمت‌‎دهنده (گارسون)، ربات‌های آشپز، سیستم‌های سفارش‌گیری هوشمند، بازوهای مکانیکی صنعتی در آشپزخانه و دیگر دستگاه‌های هوشمند. این فناوری‌ها معمولاً به‌صورت ترکیبی استفاده می‌شوند تا فرآیندهای سفارش‌گیری، پخت و سرو غذا بدون دخالت نیروی انسانی یا با حداقل دخالت انجام شود.

ربات‌های گارسون

ربات‌های گارسون برای جابه‌جایی غذا و نوشیدنی بین آشپزخانه و میز مشتریان کاربرد دارند. این ربات‌ها معمولاً مجهز به حسگرهای تشخیص مسیر و موانع هستند تا در محیط رستوران تردد کنند. برخی مدل‌های پیشرفته حتی می‌توانند پیام‌های صوتی برای خوشامدگویی پخش کنند یا دمای نوشیدنی را سنجش کنند. به‌عنوان مثال، شرکت SoftBank «پپر (Pepper)» را به‌عنوان ربات خوش‌آمدگو عرضه کرده که در برخی کافه‌ها مورد استفاده قرار گرفته است. در رستوران رباتیک رُبو رویال در تهران، یک ربات گارسون وظیفه خوشامدگویی به مشتریان و همچنین بردن غذا به میزها را بر عهده دارد.

ربات‌های آشپز

ربات‌های آشپز یا ربات‌های پخت در آشپزخانه صنعتی وظیفه پخت و آماده‌سازی غذا را دارند. ممکن است این ربات‌ها به شکل بازوی مکانیکی تمام‌خودکار طراحی شوند یا به صورت چند محفظه خودکار که ترکیبات غذا را تنظیم و روی اجاق یا درون ظرف قرار می‌دهند. برای نمونه، رستوران Spyce در بوستون یک آشپزخانه مکانیکی با هفت محفظه خودکار پخت غذا دارد که پس از انتخاب آیتم از کیوسک لمسی، به‌صورت خودکار شروع به آشپزی می‌کند. در این نوع سیستم‌ها معمولاً سیستم خنک‌کننده و شستشوی خودکار نیز وجود دارد تا پس از پخت هر سفارش، تجهیزات شسته شده و آماده استفاده بعدی باشند.

ربات‌های آشپزی در رستوران Spyce (بوستون) که فرایند پخت را کاملاً خودکار انجام می‌دهند. ربات‌های آشپز می‌توانند دما و زمان پخت را دقیقاً کنترل کرده و با استفاده از دستورات از پیش برنامه‌ریزی شده غذا را کاملاً ثابت و بدون خطا ارائه کنند. نتایج تجربه‌ها نشان می‌دهد این ربات‌ها می‌توانند کیفیت ثابتی تولید کنند، مثلاً هر پرس غذا مطابق با «استاندارد بالا و یکسان» تهیه می‌شود. برای آشنایی بیشتر با این تجهیزات میتوانید انواع تجهیزات فست فود را بررسی کنید.

سیستم سفارش‌گیری هوشمند

یکی از اجزای کلیدی رستوران رباتیک، سیستم‌های سفارش‌گیری دیجیتال است. این سیستم‌ها امکان ثبت سفارش بدون نیاز به پیشخدمت را فراهم می‌کنند. به‌عنوان نمونه، در رستوران روبوشِف تهران (اولین رستوران رباتیک ایرانی) سفارش‌گیری و پرداخت از طریق میزهای لمسی دیجیتالی انجام می‌شود؛ مشتریان با استفاده از منوی لمسی روی میز، غذا را انتخاب می‌کنند و سفارش به‌طور خودکار به آشپزخانه ارسال می‌گردد. پس از آماده شدن، غذا نیز توسط نقاله‌های خودکار به میز دیجیتالی تحویل داده می‌شود. این گونه سیستم‌های هوشمند علاوه‌بر کاهش هزینه نیروی کار، تجربه مشتری را نیز سریع‌تر و مدرن‌تر می‌کنند.

بازوهای مکانیکی آشپزخانه

بازوهای رباتیک صنعتی (مانند بازوهای یاسکاوا یا کنوآ) که برای مصارف صنعتی طراحی شده‌اند، می‌توانند در آشپزخانه‌ها به‌کار روند. این بازوها می‌توانند عملیاتی مثل سرخ کردن، هم زدن یا برش دادن را انجام دهند. در بسیاری از آزمایشگاه‌ها، بازوهای رباتیک برای ساخت ربات‌های آشپز به کار گرفته شده‌اند؛ برای مثال شرکت‌های نوپایی مانند Chef Robotics (آمریکا) بازوهای رباتیک هوشمندی برای پخت تولید کرده‌اند که قابلیت گریل کردن همبرگر یا سرخ کردن سیب‌زمینی را دارند. همچنین، ایده استفاده از بازوی رباتیک متصل به تجهیزات معمول آشپزخانه برای کاهش هزینه‌های استقرار تجهیزات جدید در حال گسترش است.

هوش مصنوعی در رستوران‌ها

هوش مصنوعی در رستوران‌های رباتیک می‌تواند در جاهای مختلفی استفاده شود: از توصیه غذا بر اساس سابقه مشتری تا تحلیل تصویر برای بررسی کیفیت مواد اولیه. همچنین الگوریتم‌های AI به بهینه‌سازی عملکرد ربات‌ها و پیش‌بینی نیاز تعمیراتی کمک می‌کنند. به عنوان مثال، آمار و داده‌های دمای پخت و زمان پخت می‌تواند توسط هوش مصنوعی تحلیل شده و تنظیمات پخت بهینه شود. به علاوه، هوش مصنوعی در مدیریت انبار و فروش نیز کاربرد دارد. به طور خلاصه، ترکیب هوش مصنوعی و رباتیک باعث می‌شود رستوران هوشمند «بتواند وظایف خسته‌کننده را خودکار کند و کارایی و یکدستی خدمات را افزایش دهد».

بیشتر بخوانید: تجهیزات رستوران فرانسوی

برندهای موفق رباتیک در جهان و ایران

در سطح جهانی شرکت‌ها و رستوران‌هایی هستند که مفهوم رستوران رباتیک را پیاده کرده‌اند. در ادامه چند نمونه شاخص معرفی شده‌اند:

Spyce

شرکت Spyce (بوستون، آمریکا) یکی از اولین رستوران‌های دارای آشپزخانه تمام‌خودکار است. این رستوران که توسط فارغ‌التحصیلان MIT راه‌اندازی شد، دارای یک آشپزخانه رباتیک با ۷ مخزن پخت خودکار بود که غذاها را در کمتر از سه دقیقه آماده می‌کرد. مشتریان از طریق کیوسک لمسی سفارش می‌دادند و ربات‌ها مواد را ترکیب و می‌پختند. نکته جالب این رستوران آن بود که هر یک از مخزن‌های پخت دارای امکانات القای مغناطیسی برای پخت و شستشوی خودکار پس از پخت بودند. قیمت شروع هر کاسه غذا در Spyce حدود ۷.۵ دلار بود، که نسبتاً ارزان محسوب می‌شد. هرچند عملیات Spyce در سال‌های اخیر تغییراتی داشته، اما مدل کسب‌وکار آن الهام‌بخش پروژه‌های رباتیک بعدی در صنعت شد.

Creator

شرکت Creator (دالیسیتی، سان‌فرانسیسکو) یک رستوران اتوماتیک برگر است که رباتی مخصوص تهیه همبرگر دارد. این ربات می‌تواند هر مرحله پخت همبرگر را اجرا کند؛ از چرخ کردن گوشت تا کباب کردن و قرار دادن داخل نان.

رباتی خودران برای تحویل پیتزا (شرکت Domino’s)؛ این مفهوم نشانه‌ای از استفاده ربات‌ها در تحویل غذا است. Creator در ابتدا قیمت هر برگر را تنها ۶ دلار تعیین کرد تا نشان دهد هزینه‌های عملیاتی با خودکارسازی می‌تواند کاهش یابد. نسل جدید ربات این شرکت قادر است برگر را در کمتر از ۴ دقیقه آماده کند و شامل قفسه‌ای برای مخلوط کردن ۲۵ طعم‌دهنده مختلف می‌باشد. این مجموعه پس از تعطیلی کوتاه‌مدت در دوران همه‌گیری کرونا، مجدداً در شعبه جدیدی در برترال سیتی فعالیت خود را از سر گرفت. برای آشنایی بیشتر میتوانید انواع تجهیزات برگر صنعتی را بررسی کنید.

Robot.He

ربات.هه (Robot.He) نام رستورانی است در فروشگاه زنجیره‌ای Hema شرکت علی‌بابا در چین. این رستوران غذاهای دریایی عرضه می‌کند و تقریباً تمام فرایند سرو و تحویل غذا توسط ربات‌ها انجام می‌شود. در Robot.He مسافتی کوتاه بین قفسه‌های فروشگاه Hema و بخش غذا طی می‌شود: مشتریان ابتدا مواد اولیه غذا را از فروشگاه انتخاب می‌کنند و پس از سفارش، «قفسه‌ای بر روی نقاله» مواد غذایی را به دست آشپز می‌رساند.

سپس پس از پخت غذا توسط سرآشپز انسانی، رباتی به شکل واگن غذا را روی میز مشتریان قرار می‌دهد. در اینجا بازوهای مکانیکی، نقاله‌ها و خودروهای رباتیک به جابه‌جایی غذا کمک می‌کنند و مشتری برای سفارش و پرداخت از طریق اپلیکیشن و کد QR عمل می‌کند. هدف عمده علی‌بابا از این طراحی کاهش هزینه کارکنان سرویس‌دهنده و ارائه تجربه نوآورانه است.

نمونه‌های دیگر

چند شرکت بین‌المللی دیگر نیز نمونه‌های جالبی در این حوزه ارائه کرده‌اند:

• Domino’s و خودروی NURO: پیتزا فروشی زنجیره‌ای دومینوز در آمریکا از ربات خودران NURO برای تحویل غذا در برخی مناطق استفاده می‌کند؛ این خودرو بدون راننده پیتزا را از رستوران به خانه مشتری می‌رساند.
• Costco Pizza: فروشگاه‌‌های زنجیره‌ای کاستکو در آمریکا ماشین‌هایی را برای پخت پیتزا در محیط فروشگاه نصب کرده‌اند و مشتریان می‌توانند تمام مراحل پخت را تماشا کنند.
• Miso Robotics (Flippy): شرکت میسو روباتیکس یک بازوی رباتیک نام‌گذاری شده Flippy تولید کرده که برای سرخ‌کردن و برشته‌کردن مواد غذایی در آشپزخانه‌های صنعتی به کار می‌رود.
• Bear Robotics (Penny): شرکت Bear Robotics ربات سرویس‌دهنده‌ای به نام Penny ارائه کرده که می‌تواند غذا را به میز مشتریان ببرد و پس از صرف غذا، ظروف را جمع‌آوری کند.

روبوشِف (Robochef)

روبوشِف اولین رستوران رباتیک کامل در ایران است که در تهران (مجتمع کوروش) افتتاح شده. ترکیب واژه «ربات» و «شِف» (سرآشپز) است. در این رستوران سفارش غذا توسط مشتری روی میز دیجیتال انجام می‌شود؛ مشتریان پشت میزهای الکترونیکی لمسی می‌نشینند و منو را انتخاب می‌کنند. سپس سفارش به‌طور خودکار به آشپزخانه ارسال می‌شود و غذا از طریق نوار نقاله به میز دیجیتالی برمی‌گردد.

بیشتر فرایندها شامل خرد کردن مواد اولیه و ترکیب آنها نیز با خودکارسازی انجام می‌شود. تجربه مشتری در روبوشِف به‌گونه‌ای طراحی شده که غذا با سرعت و دقت تولید شده و مشتری اطلاعات سفارش و زمان دریافت غذا را روی نمایشگر میز ببیند. روبوشِف دو شعبه در تهران دارد (شهرک غرب و پردیس کوروش) که تجربیاتی هیجان‌انگیز از خوردن غذا در میان ربات‌ها ارائه می‌دهد.

رُبو رویال (Robo Royal)

رُبو رویال نمونه دیگری از رستوران رباتیک ایرانی است (فودکورت آرش). این رستوران نسبتاً ساده‌تر عمل می‌کند؛ یک ربات خوش‌آمدگو و یک ربات تحویل غذا وجود دارند. مشتری با ربات خوشامدگو عکس یادگاری می‌گیرد و ربات تحویل غذا سفارش‌ها را به میز می‌رساند. برای سفارش نیز رباتی نزدیک میز می‌آید و منوی لمسی دیجیتال را در اختیار مشتری قرار می‌دهد تا انتخاب کند. منوی رستوران شامل انواع فست‌فود است و استفاده از ربات‌ها بیشتر جلوه نمایشی دارد. رُبو رویال به‌عنوان یک تجربه جدید، نشان داد علاقه مشتریان ایرانی به فناوری‌های نوظهور در رستوران نیز کم نیست.

بیشتر بخوانید: تجهیزات رستوران مکزیکی

مراحل راه‌اندازی رستوران رباتیک

راه‌اندازی رستوران رباتیک یک پروژه چندمرحله‌ای و تخصصی است. در ادامه به مراحل و نکات کلیدی آن اشاره می‌کنیم:

1. تحقیقات بازار و برنامه‌ریزی: در این مرحله باید بازار هدف و نوع رستوران (فست‌فود، کافه، رستوران سنتی و …) مشخص شود. نیاز مشتریان به سرعت و نوآوری بررسی و مدل کسب‌وکار تعیین می‌شود. برآورد اولیه سرمایه، هزینه‌های ساخت و تجهیزات، و تخمین بازگشت سرمایه (ROI) نیز باید انجام گردد. توجه به رقبا و شبیه‌سازی تجربه‌های موفق (مانند Spyce یا Creator) مفید است.
2. طراحی آشپزخانه صنعتی هوشمند: آشپزخانه باید متناسب با تجهیزات رباتیک طراحی شود. فضای مناسب برای تردد ربات‌ها، تاسیسات برقی و اینترنت پایدار، محل نصب بازوهای رباتیک، نقاله‌ها و ایستگاه‌های سفارش‌دهی تعیین می‌شود. طراحی آشپزخانه صنعتی باید نکات بهداشتی و ایمنی نیز رعایت کند. کار با شرکت‌های مهندسی مجرب مانند هلدینگ شبستری (دارای سابقه ۷۰ ساله در طراحی آشپزخانه صنعتی) می‌تواند تضمین‌کننده کیفیت اجرا باشد.
3. انتخاب تجهیزات: برحسب نوع منو و سطح اتوماسیون، تجهیزات مختلف انتخاب می‌شوند. این شامل ربات‌های سرو، ربات‌های آشپز، بازوهای رباتیک، دستگاه‌های سفارش‌گیری دیجیتال، سینک‌ها و ماشین‌آلات استاندارد آشپزخانه صنعتی می‌شود. برای مثال یک دستگاه رباتیک پخت غذا (مانند ربات همبرگر یا ربات سوخاری) ممکن است از راه شرکت‌های بین‌المللی یا داخل (در صورت وجود) خریداری شود. علاوه بر این، تجهیزات آشپزخانه صنعتی معمول مانند اجاق‌های پیشرفته اینداکشن، دیگ‌های دو جداره، یخچال و فریزر صنعتی و میزهای کار از تولیدات داخلی با گارانتی مطمئن (مانند محصولات شبستری) استفاده می‌شود.
4. اجرای فناوری و یکپارچه‌سازی: نرم‌افزارهای مدیریت سفارش، POS و سیستم‌های هوشمند به تجهیزات متصل می‌شوند. مثلاً منوهای دیجیتال به شبکه سفارش‌گیری داخلی لینک می‌شوند و امکان ردیابی سفارش تا زمان تحویل فراهم می‌شود. این مرحله شامل نصب شبکه داخلی، سرورها، ضبط داده‌ها و تست‌های کارایی است.
5. آموزش و نیروی انسانی: حتی در رستوران رباتیک، نیروی انسانی متخصص برای نظارت بر عملکرد ربات‌ها و کنترل کیفیت لازم است. پرسنل باید در کار با سیستم‌های جدید آموزش ببینند و در صورت بروز اشکال، بتوانند به سرعت مشکل را حل کنند.
6. اجرای آزمایشی و بهره‌برداری: معمولاً قبل از افتتاح رسمی، یک دوره آزمایشی با مشتریان محدود یا دعوت‌شدگان برگزار می‌شود تا اشکالات فنی و رفتاری شناسایی شده و رفع شود. این مرحله شامل گرفتن بازخورد مشتریان در مورد کیفیت غذا، رابط کاربری سیستم سفارش و تجربه کلی کاربری است.
7. چالش‌ها و راهکارها: رستوران رباتیک با چالش‌هایی مانند نگهداری و تعمیرات تخصصی ربات‌ها، مقاومت مشتریان عادی‌پسند، هماهنگی ربات‌ها با وظایف انسانی، و هزینه اولیه بالای تجهیزات روبه‌روست. برای مقابله با این چالش‌ها، باید قراردادهای سرویس با سازندگان ربات‌ها و تامین‌کنندگان تجهیزات منعقد شود، پشتیبانی فنی دائمی فراهم گردد و بازاریابی مناسبی برای جلب نظر مشتریان انجام شود (مثلاً با تأکید بر کیفیت و تازگی غذا). به هر حال مطالعات نشان می‌دهد سرمایه‌گذاری اولیه (در حد چند ده هزار دلار به بالا) می‌تواند در بلندمدت با صرفه‌جویی در هزینه نیروی انسانی جبران شود.

جدول مقایسه برندها و تجهیزات

نام برند/محصول	کشور	فناوری کلیدی	توضیحات/قیمت تقریبی
Spyce (اسپایس)	آمریکا (بوستون)	آشپزخانه رباتیک تمام‌خودکار (۷ مخزن)	غذای سالم سریع؛ هر کاسه از $7.5 شروع می‌شود
Creator (کریِیتور)	آمریکا (سان‌فرانسیسکو)	ربات پخت برگر (اتوماسیون کامل برگر)	برگرها $6؛ ربات جدید <4 دقیقه؛ ترکیب ۲۵ طعم
Robot.He (آلی‌بابا)	چین (شانگهای)	ربات‌های گارسون+بازوهای مکانیکی	ربات‌های متحرک و نقاله؛ سفارش و پرداخت با QR و اپ (Hema)
NURO (نو) (Domino’s)	آمریکا	خودروی خودران تحویل غذا	خودروی بدون راننده برای پیتزا؛ کاهش هزینه ارسال
روبوشِف (Robochef)	ایران (تهران)	میز لمسی دیجیتال + نقاله غذای خودکار	اولین رستوران رباتیک ایران؛ سفارش دیجیتال و تحویل خودکار
ربو رویال (Robo Royal)	ایران (تهران)	ربات خوش‌آمدگو + ربات تحویل	ربات خوش‌آمدگو، ربات سفارش‌گیر و ربات تحویل فست‌فود دارد

 

بیشتر بخوانید: تجهیزات رستوران مکزیکی

نتیجه‌گیری

رستوران رباتیک یک تحول بزرگ در صنایع غذایی است که می‌تواند سرعت ارائه خدمات، کیفیت غذا و کارایی کسب‌وکار را به شکل چشمگیری افزایش دهد. با این حال، اجرای موفق آن نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، سرمایه‌گذاری مناسب و بهره‌گیری از شرکای فنی توانمند است. مشتریانی که به‌دنبال تجهیز و راه‌اندازی رستوران رباتیک هستند، می‌توانند با مطالعه نمونه‌های موفق جهانی و مشاوره تخصصی تصمیم بگیرند چگونه فناوری را در رستوران خود به‌کار گیرند.

از سوی دیگر، هلدینگ شبستری با تجربه ۷۰ ساله در طراحی و تولید آشپزخانه‌های صنعتی، اکنون از طریق فروشگاه اینترنتی راکار بزرگترین بستر فروش آنلاین تجهیزات رستوران و کافی‌شاپ را فراهم کرده است. همین حالا با ما تماس بگیرید تا اطلاعات بیشتری درباره این محصولات دریافت کنید و سفارش خود را ثبت کنید.